Nhìn lại hành trình 5 năm giải thưởng Sách quốc gia

NỘI DUNG CHÍNH

- Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ năm do Bộ Thông tin và Truyền thông quản lý, Hội Xuất bản Việt Nam là cơ quan trực tiếp thực hiện. Giải thưởng thu hút sự tham gia của 48 nhà xuất bản trên cả nước với 386 cuốn sách, 298 tên sách.

- Giải thưởng được chấm qua 3 vòng: Sơ khảo, Chung khảo, Hội đồng Giải thưởng Sách quốc gia. Sách đoạt giải A phải qua phản biện kín. Ban tổ chức trao 1 giải A, 9 giải B và 16 giải C cho 5 mảng sách: Chính trị, kinh tế; Khoa học xã hội và Nhân văn; Khoa học tự nhiên và Công nghệ; Văn hóa, văn học và nghệ thuật; Thiếu nhi.

- Giá trị giải thưởng: 100 triệu đồng cho giải A, 50 triệu đồng giải B, 30 triệu đồng giải C.

• 298 bộ sách và tên sách tham gia giải thưởng lần thứ V

  Báo cáo Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ năm, ông Bảo cho biết giải thưởng được tổ chức, triển khai theo đúng điều lệ, quy chế, đồng thời có thêm những nét mới. Tham dự giải lần này có 48/57 nhà xuất bản với 298 bộ sách và tên sách, gồm 386 cuốn. So với mùa giải lần thứ tư, mùa giải lần này nhiều hơn một nhà xuất bản tham gia; nhiều hơn 14 tên sách và bộ sách; 21 cuốn sách.

  Sách tham gia giải năm nay được xuất bản từ 1/11/2020 đến 31/10/2021 là giai đoạn cao điểm dịch Covid-19, nên tình hình tham dự giải thưởng bị ảnh hưởng ít nhiều. Tuy nhiên, các nhà xuất bản vẫn có bước chuyển biến linh hoạt, với tinh thần vượt khó tốt, ý thức cao vẫn có sách chất lượng để phát hành, tham gia giải.

  Về quy trình chấm giải, ông Bảo nhận định các Hội đồng chấm giải luôn bám sát quy chế giải thưởng, thực hiện đúng quy trình chấm chéo… Cuốn nào cũng chấm điểm có bản nhận xét, đánh giá theo mẫu quy định.

  Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia nhận định các cuốn sách được đề xuất Giải thưởng đều bảo đảm chất lượng, có nội dung phong phú, hình thức đẹp, có tính đa ngành, đa mục tiêu và hướng đến nhiều đối tượng độc giả khác nhau. Nhiều cuốn sách, bộ sách có giá trị lý luận và thực tiễn cao, có tính thời sự và đang được xã hội quan tâm.

• Hành trình 5 năm Giải thưởng Sách quốc gia

  Nhìn lại hành trình 5 năm Giải thưởng Sách quốc gia, ông Hoàng Vĩnh Bảo - Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Sách quốc gia -  trình bày khái quát một số nét nổi bật qua các mùa giải.

  Số lượng nhà xuất bản tham gia, số lượng sách tranh cử, số lượng tác phẩm được vinh danh tăng. Trong 5 năm, các nhà xuất bản và đơn vị làm sách đã đề cử 1.548 tên sách, bộ sách với 1.982 cuốn. Có tổng cộng 139 tên sách, bộ sách đoạt giải với 14 giải A, 55 giải B, 70 giải C.

  Qua các năm, quy trình chấm giải và quy định tỷ lệ bỏ phiếu được quy định rõ và cụ thể hơn. Hội đồng Giải thưởng Sách quốc gia thường xuyên mời hơn 70 chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý có đủ tiêu chuẩn và điều kiện tham gia chấm giải, trong đó có nhiều chuyên gia đầu ngành, nhà khoa học có uy tín, phù hợp với chuyên ngành sách, trong đó có nhiều thành viên trẻ. Giá trị giải thưởng đã được nâng lên.

• Giải thưởng nhận sự quan tâm của các cấp lãnh đạo

  Ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; ông Nguyễn Mạnh Hùng - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ Trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông; ông Đỗ Tiến Sỹ - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng giám đốc VOV tham quan khu trưng bày sách đoạt giải.

• Sức nóng của giải thưởng

  Tham dự nhiều mùa Giải thưởng Sách quốc gia, bà Khúc Thị Hoa Phượng, Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam, nói không khí lễ trao giải năm nào cũng sôi động, mọi người ai cũng mong chờ. “Mọi người rất mong ngóng để biết xem sách nào được giải. Sức nóng không chỉ trong hậu trường mà còn cả ngoài xã hội”, bà Phượng nói.

  Bà cho biết Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam sẽ tăng cường truyền thông cho tác phẩm sau khi đoạt giải, tổ chức truyền thông, quảng bá giá trị của cuốn sách. "Cả tác giả và chúng tôi đều rất xúc động khi biết tin sách được giải", bà Phượng nói.

  Bà Nguyễn Hương, Phó tổng giám đốc điều hành Thái Hà Books, nhận định Sách quốc gia là giải thưởng lớn và uy tín, các tác phẩn được giải có sức khích lệ rất lớn. Năm nay, công ty có 2 cuốn được giải và rất mừng vì những nỗ lực cố gắng được ghi nhận.

• Giải thưởng diễn ra trong bối cảnh kỷ niệm 70 năm ngành xuất bản

  Ông Hoàng Phong Hà - Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - chia sẻ Giải thưởng sách quốc gia lần thứ năm diễn ra khi cả nước đã khống chế được dịch bệnh, đất nước chuyển sang tình hình mới, tạo nên động lực mới trong toàn xã hội. Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ năm này cũng nằm trong không khí đó. Hội đồng chấm giải đều có điều kiện trao đổi trực tiếp, đánh giá các tác phẩm sát sao hơn.

  "Giải thưởng cũng diễn ra trong bối cảnh toàn ngành xuất nản kỷ niệm 70 năm ngành xuất bản. Hội Xuất bản cũng đang chuẩn bị tổ chức đại hội lần thứ năm", Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam nói.

• Tác phẩm đoạt giải có giá trị cao

  Ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông; Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - nói: "Không khí Giải thưởng Sách quốc gia năm nay đông vui hơn mọi năm vì tình hình dịch bệnh đã được kiểm soát. Hệ thống truyền thông đã giúp chúng tôi lan tỏa mạnh mẽ về hiệu ứng của giải thưởng này".

  Theo ông Nguyên, việc lan tỏa các tác phẩm đoạt giải đến với bạn đọc là một trong những nhiệm vụ, mục đích quan trong của ngành xuất bản. Có những tác phẩm đoạt giải có giá trị rất cao, cần quảng bá rộng hơn tới độc giả đại chúng.

• Ngày hội của người làm sách

  Từ TP.HCM ra, bà Nguyễn Lệ Chi - Giám đốc Công ty Chibooks - nói: "Tôi rất háo hức khi lần đầu tiên đến tham dự giải thưởng lớn nhất của ngành xuất bản. Bản thân những tác phẩm mà chúng tôi gửi tham gia giải thưởng là những cuốn sách thuộc thể loại hiếm trong văn học thiếu nhi. Chúng tôi không nghĩ sẽ giành giải thưởng. Giải thưởng này chắc chắn sẽ giúp các tác giả nhí đặt niềm tin vào con đường sáng tác của mình".

  Theo bà Lệ Chi, giải thưởng mang tính chuyên nghiệp, được chấm giải và bình xét rất công tâm bởi hội đồng. Đại diện Chibooks cũng mong giải thưởng sẽ ngày càng phát triển hơn nữa.

• Động lực cho người làm xuất bản

  Ông Phạm Trần Long - Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Thế giới - là một trong những người có mặt sớm nhất tại lễ trao Giải thưởng Sách quốc gia.

  Trước thềm lễ trao giải, ông Long chia sẻ: "Với những cuốn sách đã đoạt Giải thưởng Sách quốc gia từ 4 mùa giải trước, chúng tôi càng thêm tin tưởng vào sự lựa chọn của mình, vì có những cuốn khá kén độc giả. Giải thưởng Sách quốc gia chính là động lực để các đơn vị xuất bản tiếp tục tìm tòi đề tài, mở rộng hợp tác, khai thác bản thảo từ các nguồn đa dạng, học hỏi từ những tác giả, dịch giả, nhà nghiên cứu để mang lại nhiều tựa sách hay, có ý nghĩa hơn nữa cho bạn đọc".

  Tại khán phòng này, qua những cái bắt tay nồng ấm, với những ánh mắt hân hoan, nụ cười rạng rỡ, tôi cảm nhận rõ nét khác biệt đầu tiên của Giải thưởng Sách quốc gia năm nay. Mong rằng cùng với đà hồi phục của kinh tế - xã hội, ngành xuất bản cũng sẽ sớm trở lại đà tăng trưởng để mang tới nhiều đầu sách hay, có ý nghĩa hơn nữa phục vụ bạn đọc.

  Nét khác biệt thứ hai là Giải thưởng Sách quốc gia đã và đang ngày càng tạo dựng được vị thế, vai trò của mình với tư cách là giải thưởng uy tín hàng đầu trong lĩnh vực báo chí, xuất bản, văn hóa - văn nghệ ở Việt Nam. Không chỉ ngày càng đông đảo các nhà xuất bản hưởng ứng, gửi sách tham dự giải, mà nhiều đơn vị làm sách, phát hành sách cũng tham gia đề cử.

  Một nét mới nữa là Giải thưởng Sách quốc gia ngày càng thu hút sự quan tâm của bạn bè quốc tế. Trong vai trò Tổng thư ký Hiệp hội Xuất bản ASEAN (ABPA), tôi bắt đầu nhận được những câu hỏi, đề xuất hợp tác, phối hợp xuất bản từ các nước thành viên. Vẫn cần thời gian để các bên có thể tiến lại gần nhau, nhưng tôi tin rằng mọi việc đều cần những bước đi đơn giản ban đầu như vậy.